ND Filtre Nedir? Nasıl Kullanılır? [Neutral Density]

ND filtre nedir ve bu doğal yoğunluk filtresi anlamına gelen neutral density filtreleri hangi amaçlar kullanırız? Türkçesi doğal yoğunluk filtresi olan ve Neutral Density filtrelerin kısa adı ND filtredir. Nötr yoğunluk ya da bazen sadece yoğunluk filtresi olarak kullanılan nd filtreler, ışığı eşit miktarda azaltmak için kullanılan gri renge sahip bir lens parçasıdır.

Işığın doğal bir şekilde azalması ve yüksek F değerlerinde diyaframı kısarak çekimler yapabilmenizi sağlayan nd filtreler sayesinde gündüz uzun pozlama yapabilme imkanı doğmaktadır. ND filtrenin uzun tanımı nedir, ne işe yarar?

ND Filtre Nedir?

Doğa ve manzara fotoğrafçıları için vazgeçilmez lens ekipmanlarından birisi olan ND Filtreler sayesinde dışarıdan gelen doğal ışığın yine doğal bir biçimde lensin içinden geçerek sensöre azalarak gitmesi sağlanmaktadır. Bu filtrelerin “**neutral” **yani “doğal” yoğunluk şeklinde yorumlanmasının en önemli sebeplerinden birisi ise sağlanan bu doğal ışığın azalması aşamasında, renk kaybının olmamasıdır. ND (Neutral Density) filtreler gri ve siyah cama sahip olup pozlamayı düşüren bir etkiye sahiptirler. Işığın doğal bir şekilde azalması ve yüksek F değerlerinde diyaframı kısarak çekimler yapabilmenizi sağlayan bu filtreler sayesinde gündüz uzun pozlama yapabilme imkanı doğmaktadır.

ND filtre kullanılarak sensör yüzeyine düşen doğal ışığın miktarı kontrollü olarak azaltılabilir ve belirli çekim koşullarında diyafram ve pozlama süresi üzerinde daha geniş seçme aralığı sağlanır. Bu da doğal olarak şelale ve akan su (nehir) gibi göze oldukça hoş görünen manzara ve doğa fotoğraflarının nasıl ortaya çıktığını bize az çok anlatmış olur. Şelale ya da akan su gibi hareket eden suyun enstantane hızı sayesinde belirli sürede uzun pozlanarak bilerek  flu yapıldığı fotoğraflar, gündüz ışığın çok olduğu ortamlarda uzun pozlama yapılmasını gerektirir. Normal bir gün ışığında minimum diyafram açıklığı f/32 olan bir lens kullanılarak bile bu kadar yüksek pozlama süresi elde etmek mümkün olmamaktadır.

Bu durumda devreye ışığı doğal bir şekilde azaltma etkisine sahip doğal yoğunluk filtreleri (neutral density) yani nd filtreler girer. Lensten içeri giren ışık miktarını 1 ya da daha fazla f-stop azaltarak daha yüksek pozlama süreleri kullanılabilmeyi sağlayan nd filtreler böylelikle her 1 stopluk diyafram farkını pozlama süresi olarak 2 katına çıkarır ve uzun pozlama yapılabilmesini sağlamış olur.

Tabii buna bağlı olarak farklı ND filtrelerin kullanım amacı çeşitlilik göstererek farklı fotoğraf çekim teknikleri oluşmuştur.

ND Filtrelerin Kullanım Alanları

Gündüz Uzun Pozlama Yapmamızı Sağlar

Manzara fotoğraflarında sıkça gördüğümüz üzere akan suyun ipek gibi bir hal alması ve bulanık gözükmesini sağlayan birbirinden güzel fotoğraflar aslında ND filtre kullanılarak ışığın etkisi azaltılmış ve uzun pozlanmış bir akarsu, şelale veya denizdir. Yani ND filtre ile gündüz uzun pozlama yapabiliriz.

Fazla Işıkta Geniş Diyafram Kullanarak Alan Derinliğini Azaltmamızı Sağlar

Gün ortasında ışığın çok fazla olduğu durumlarda alan derinliğini azaltmak için ND filtre kullanılmaktadır. Çok parlak ortamlarda bazen ışığın azalmasıyla birlikte enstantane değerini değiştirmek fayda etmemektedir. Bu durumda kullanılacak bir ND filtre etkisi ile ışık azaltılabilir ve böylelikle diyafram daha açık bırakılarak netlenen öğe arka plandan ayrı tutulabilir.

Bkz. ND Filtre ile Çekilmiş Fotoğraflar için 50 Mükemmel Örnek

Hareket Eden Öğeleri Fotoğrafta Bulanık Gösterme ya da Tamamen Yok Etmemizi Sağlar

Gündüz hareket eden öğeleri (insan, araba vs..) ortadan kaldırmak için ND filtre kullanılabilir. Koyu bir ND filtre kullanılarak beraberinde uzun pozlama süresini de uzun tutabilirsiniz. Yeterince uzun pozlanan bir durumda hareketli öğeler fotoğraftan silinecektir. Ya da ışık azaltma oranınıza göre bulanıklanaşacaktır.

ND (Neutral Density) Filtre Çeşitleri ve Dereceleri

Neutral Density (ND) filtreler koyuluk derecelerine göre üretilip çeşitlilik göstermektedirler. Bu doğal yoğunluk filtrelerinin koyuluk derecelerine ise pozlamayı azaltmasından dolayı “pozlama faktörü” yani “exposure factor” denmektedir.

ND filtrelerin koyuluk dereceleri diğer taraftan ışığı azaltma potansiyellerine göre daha çok telaffuz edilmektedir. Genelde ND filtre araması yaptığınızda karşınıza 2x, 3x, 4x gibi rakamlar çıkacaktır. Az önce bahsettiğimiz gibi bu rakamlar o ND filtrenin kaç f-stop oranında ışığı azaltacağını ifade etmektedir. ND filtreler optik yoğunluklarına ve sağladıkları f-stop düşüşüne göre sınıflandırılırlar.

Kısa bir örnek verdiğimizde basit bir hesaplaması olduğunu göreceksiniz. 2x isimli bir ND filtreyi ele alalım. 2x aslında kaç üzeri x 2 demektir ve karşılığında değer olarak 2 verir. 2 üzeri 1 anlamında yani 1 f stop kadar ışığı azaltabileceğini ifade etmektedir. 8x için sorgularsak kaç üzeri x 8 değerini verir. **2 üzeri 3 **olacağından burada aslında x değerinin karşılığı 3 olmaktadır. Bu da 3 durak f stop geri gitmektir.

• 2x (1 f stop)
• 4x (2 f stop)
• 8x (3 f stop)
• 64x (6 f stop)
• 1024x (10 f stop)

Yukarıda 2x,3x diye gidenler Hoya’nın sunduğu daha basit bir algoritma ile çalışıyor. Bazı ND filtrelerin üzerinde 0.3, 0.6 gibi ibareler görebilirsiniz. Bu da kısaca 0.3 için 1 stop ışık azalması, 0.6 için 2 f stop, 0.9 olan ise 3 f stop farklılığı ifade eder. Bunu da aşağıdaki gibi bir tablo ile gösterebiliriz.

<th>
  f-stop değerine göre ışık azaltma
</th>

<td>
  1/3
</td>

<td>
  2/3
</td>

<td>
  1
</td>

<td>
  1 1/3
</td>

<td>
  1 2/3
</td>

<td>
  2
</td>

<td>
  2 1/3
</td>

<td>
  2 2/3
</td>

<td>
  3
</td>

<td>
  3 1/3
</td>

<td>
  6 2/3
</td>

<td>
  10
</td>

<td>
  13 1/3
</td>

ND filtrenin görevi neyse dereceli ND filtenin de görevi ve çalışma mantığı aynıdır. **Grad ND filtrenin **normal ND filtreden farkı gelen ışığın tüm cama yayılarak bir anda geçmesine göre Grad ND filtre cama gelen ışığı belirli bir bölümden başlayarak kademeli olarak azaltır. Bu filtreler çekilmek istenen fotoğrafın bir kısmının parlak, diğer kısmının karanlık olduğu durumlarda kullanılır. Örneğin gün batımı fotoğraflarında, ufuk çizgisinin üstünde kalan kısım yüksek ND dereceli kısıma denk getirilir.