Enstantane Nedir? Fotoğrafa Etkisi Nasıldır?

Enstantane nedir? Enstantane fotoğrafçılıkta kullanılan bir terimdir ve pozlama süresi anlamına da gelmektedir. Obtüratör hızı ya da perde hızı olarak da ifade edilebilir. Fransızca anlık, ansızın anlamındaki “instantané” kelimesinden dilimize gelmiştir. Saniyeler ile ölçülür ve fotoğrafa etkisi de bu doğrultuda olur.

Fotoğraf çekim tekniklerinin başında gelen ve fotoğraf terimlerinin ISO ve diyafram ile 3 temel bileşeninden birisi olan enstantane ile sensöre düşen ışığı kontrol etmeye çalışırız. Daha düzgün bir ifadeyle enstantane, diyafram ve ISO’yu dengeli bir şekilde kullanılarak çekilen bir fotoğrafta doğru miktarda ışığı doğru sürede içeri alabilirsek doğru pozlama yapmış oluruz.

Enstantane Nedir?

Fotoğraf terimi ya da fotoğraf çekim tekniği olarak enstantaneyi (pozlama süresi) tanımlamamız gerekirse; fotoğraf makinesinde deklanşör düğmesine bastığımız andan itibaren ışığın ne kadar süreyle sensöre düşeceğini ifade eden terimdir. Bir başka deyişle enstantane, diyaframdan geçen ışınların sensörde ne kadar kalacağını yani kaç saniye pozlanacağını gösterir.

Yukarıdaki tanımda pozlama süresi olarak da ifade edildiğinden bahsetmiştik. Saniyeler ile ölçülen enstantane hızı ile anı dondurabileceğiniz kısa pozlama ya da daha uzun pozlama süreleriyle uzun pozlama yapabilirsiniz. Böylelikle shutter speed olarak da kullanılan perde hızının fotoğrafa etkisini görmüş olursunuz.

Enstantane Değerleri Nelerdir?

Anı dondurabileceğiniz kısa pozlama yani hızlı bir enstantane süresi veya uzun pozlama yapıyorsanız 1 saniye üzerinde daha yavaş enstantane süreleri saniyeler ile ifade edilmektedir. Enstantane değerleri de bu saniye aralığına göre sıralanır.

Standart olan bu değerler 30 saniye ile başlar ve 1/8000’e (saniyenin sekizbinde biri) kadar devam eder. Enstantane değerleri fotoğraf makinesine göre değişkenlik gösterebilir. Hatta DSLR fotoğraf makinelerinin fiyatlarını belirleyen önemli özelliklerden bir tanesi de sahip olduğu enstantane süreleriyle ilgilidir. Giriş seviyesi uygun fiyatlı DSLR fotoğraf makinelerinde 1/4000 olan asgari değer, orta seviye ve daha üst profesyonel modellerde 1/8000 saniye olmaktadır.

Azami enstantane süresi olarak 1 saniye üzerinde hemen hemen tüm DSLR fotoğraf makineleri 30 saniye değer sunmaktadırlar. 30 sn azami enstantane sınırı üst sınır kabul edildiğinden bu noktadan sonra yapılmak istenen uzun pozlama süreleri için fotoğraf makinesinde “B” yani BULB mode konumuna getirilip çekim yapılabilir.

B/Bulb mode konumunda ışığın sensöre düşeceği süreyi tamamen kendimiz belirleriz ve ne kadar saniye pozlama yapılırsa o kadar süre ışık içeri alınmış olur. Star trails – yıldız izi fotoğraflarda 30 sn ve üstü uzun pozlama tekniği sıkça kullanılmkatadır.

• 1 saniyenin altındaki değerler 1/2, 1/4, 1/8, 1/15, 1/30, 1/60, 1/125, 1/250, 1/500, 1/1000, 1/2000, 1/4000, 1/8000
• 1 saniye üzerindekiler ise 2, 4, 8, 15, 30 değerini alır.

Bu değerlerin hesaplanması oldukça basittir. 1 saniyenin altındaki bir değere örnek vermek gerekirse, çekilen fotoğraftaki exif bilgisinde eğer 1/2000 değerini görüyorsak bu saniyenin ikibinde biri anlamına gelmektedir. Işığı sensöre bir saniye boyunca değil ondan daha kısa bir sürede (kısa pozlama) daha hızlı bir enstantane süresiyle içeri aldığımızı gösterir.  Bu örnekteki 1/2000 değeri kullanılarak basit bir şekilde anı dondurmak anlamında hareketli bir çocuğu çekebilmek ya da bir spor müsabakasındaki görüntüyü anlık olarak yakalayabilmek için kullanılabilir.

Enstantane’nin Fotoğrafa Etkisi Nasıldır?

Fotoğraf çekim tekniklerinde oldukça önemli bir yere sahip olan enstantane ile ışığı kontrol ederiz. Fotoğraf terimlerinden diğer üç bileşen olan ISO ve diyaframın değişmediğini varsayarsak bu süre ile oynayarak kısa veya uzun pozlama yapabiliriz. Böylelikle aydınlık veya karanlık fotoğraf elde etmemiz ışığın sensöre ne kadar süreyle düşeceğini hesaplamamız, belirlememiz ile olacaktır.

Fotoğrafı çekilen konuya göre yukarıda belirttiğimiz şekilde enstantane değerleri kullanırız. Eğer fotoğrafını çekmek istediğimiz konu hızlı bir konuysa kısa pozlama yaparak hareketi dondurabiliriz. Genellikle elde çekimlerde saniyenin altındaki enstantane değerleri 1/100 ve sonrası kullanılabilir. Ya da tam tersi bir şekilde uzun pozlama yapabilir ve daha yavaş enstantane sürelerini fotoğraf konunuza göre deneyebilirsiniz. Bu durumda uzun pozlama yazısında da belirttiğimiz gibi hareketin devamlılığı (akan su, şelale, giden arabalar vb gibi) olan durumlarda ya da ışığın yetersiz kaldığı durumlarda 1 saniye ve üstü enstantane değerleri kullanılabilir.

• Kısa pozlama nedir : Anı yakalama, hareketi dondurma ya da ışığın patladığı noktalarda sensöre düşen ışığı azaltmak amacıyla hızlı enstantane değerleriyle çekim yapabilirsiniz. 1 saniyenin altında, 1/100 ve daha azı sürelerde yapılan çekimler kısa pozlamayı ifade etmektedir.

{.broken_link}

• Uzun pozlama nedir: Hafif ışıkta hareket eden bir objenin yaymış olduğu hareket hissinin, uzun pozlanarak mevcut ışığın hüzmeleriyle fotoğrafa aktarımı olarak tanımlanır. Eğer ortamda bulunan ışık az ise sensöre düşen ışığı arttırmak için yavaş enstantane değeri kullanabilirsiniz. 1/15 enstantane değeri ve 1 saniye üzerinde olan tüm değerler fotoğrafta uzun pozlamayı ifade etmektedir.

{.broken_link}

• Bulb: Enstantane değerinin fotoğraf makinelerinde azami sınır olarak 30 saniye olduğunu belirtmiştik. Fotoğraf makinesinde izin verilen en yavaş enstantane hızından (30 sn) daha da yavaş sürede pozlama (uzun pozlama) yapmak istediğiniz  durumlarda sınırsız anlamına gelen “B/ Bulb” modu devreye sokarak enstantane süresini istediğiniz gibi belirleyebilirsiniz.

Enstantane Hakkında Bilinmesi Gerekenler

• Enstantane süresi saniyeler ile ölçülür.
• 1/8 pozlama süresi 1/250 pozlama süresinden büyüktür.
• 1 saniye altında rakam büyüdükçe pozlama süresi kısalır.
• Pozlama süresi kısaldıkça sensöre daha az ışık alınmış olur.
• Kısa pozlamanın karşılığı hızlı enstantane değeridir.
• Hızlı enstantane değerleri ile hareketi dondurup, anı yakalayabilirsiniz.
• 1/60 ile 1/15 enstantane değerleri genellikle elde çekim için azami sınırları ifade eder.
• Elde çekim için üst sınır elin titremesine, kullanılan ekipmanın ağırlığına göre değişir.
• Bu değerlerden sonrası ve 1 saniye üstü uzun pozlama çekim tekniğine girer.
• Uzun pozlamanın karşılığı yavaş enstantane değeridir.
• Uzun pozlama yapmak için elde çekim sınırı geçildiyse tripod kullanılmalıdır.
• Uzun pozlama fotoğraf çekimlerinde tripod ve uaktan kumanda kullanılmalıdır.