Fotoğrafçılıkta Diyafram Nedir? – Değeri ve Ayarı Nasıl Yapılır?

Diyafram nedir? Fotoğrafçılıkta diyafram, objeden yansıyan ışınların ne kadar yoğunlukta ve şiddette düşeceğini belirleyen sisteme denmektedir.

Fransızca “diaphragme” kelimesinden türetilmiştir ve İngilizce dilinde “açıklık” anlamına gelmektedir. Fotoğraf oluşturulurken ışığın yoğunluğunu ve net alan derinliğini kontrol eden diyaframın iki temel fonksiyonu vardır.

Diyafram kapalı ya da kısıksa içeri o kadar az ışık girer. Ya da ne kadar çok açık olursa sensöre o kadar çok ışık girer. Açıklık ne kadar fazlaysa ortamdaki ışık o kadar çabuk toplanarak aynaya ulaşır. Bu durum aynı zamanda ışığın az olduğu ortamlarda daha etkili fotoğraf çekmemizi sağlar.

Diyafram değeri ise F ile gösterilir. Çeşitli açıklık durumlarını simgeleyen sayılar. f  değeriyle gösterilip, 1.4, 2, 2.8, 4, 5.6, 8, 11, 16, 22, 32, 64… şeklinde derecelendirilir. **F **sayısı büyüdükçe yapraklar kapanır ve merceğe düşen ışık miktarı azalır.

Fotoğrafçılıkta Diyafram Nedir? – Açıklık, Değeri ve Ayarı Nasıl Yapılır?

Diyafram değeri nasıl hesaplanır?

Peki objektiflerin üzerinde gözüken bu f değerleri nasıl okunur? Örneğin elimizde Nikon’un 18-105 mm f/3.5-5.6G ED kit lensi var. Görüldüğü üzere bu lensin üzerinde f/3.5-5.6 yazmaktadır. İlk değer yani f 3.5 en küçük odak uzaklığında lensin sahip olduğu en küçük f değerini göstermektedir. İkinci değer f 5.6 ise en büyük odak uzaklığında lensin sahip olduğu en küçük f değeri‘ni ifade etmektedir.

• F değeri objektif çapının diyafram açıklığı çapına bölünmesi ile bulunur.
• Bu değer, objektif çapının, diyafram açıklığı çapına bölünmesi ile bulunur.
• F değerlerinin sayısal olarak yükselmesi, makineye girecek ışığın azalacağını, küçülmesi ise artacağını gösterir.
• Belirli bir değere sahip tüm objektiflerin, o değerde, aynı miktarda ışık geçirmeleri gerekir.
• Her değer artışında makineye giren ışık miktarı bir önceki miktarın yarısına iner.

Eğer sabit odak uzaklıklı ** 50mm f/1.4** gibi bir lense sahipseniz, belirtilen odak uzaklığındaki (50mm) en geniş açıklık değeri yani en küçük f değeri (f/1.4) lensin üzerinde yazmaktadır.

Diyaframın Fotoğrafa Etkisi

Alan derinliğini yani fotoğrafta netleme yapılan noktanın, önünde ve arkasında net olarak görülen alanın miktarını etkileyen en önemli bileşendir. Diyafram ayarı kısıldıkça aynı mesafeden yapılan çekimlerde alan derinliği artmaktadır. Bu açıklık arttıkça derinlik azalır. Derinlik arttığı zaman öndeki ve arkadaki obje arasındaki netlik farkı değişir. Bir bakıma göze hoş gelen arka planı objeden ayırma işlemi gerçekleşmiş olur. Bu sayede kompozisyonu ve etkisi güçlü fotoğraflar elde edilir.

F değeri daraldığında ise netlik alanı genişleyeceği için tek karede farklı konuları anlatmak mümkün hale gelir. Her bir kullanımın kendine özel teknikleri ve anlamları vardır. Önemli olan anlatılacak konunun ihtiyacı olan diyafram ayarı için doğru belirleme yapmaktır.

Diyafram nasıl kullanılır?

Portre fotoğraflarda ; genellikle arka planı flu yapmak istendiğinden açık diyafram kullanmak gerekir.

Makro fotoğraflarda ; portre fotoğrafla benzerdir, konuyu önplana çıkarmak için açık diyafram tercih edilir.

Manzara fotoğraflarda ; genellikle her yerin net olması istenir, bunu da kısık diyafram kullanarak elde edebilirsiniz.

Gece fotoğraflarında ; ışık genellikle yetersiz olduğu için alan derinliği arkaplana atılır, açık diyafram kullanılır.

Fotoğrafta diyafram ayarları hakkında bilinmesi gerekenler

• Alan derinliği değiştirilerek fotoğraftaki net alan miktarı değişir.
• Manzara çekiminde büyük f değer kullanılır.
• Fotoğrafı gizemli hale getirmek için küçük f değeri kullanılır.
• Işığın yetersiz olduğu ortamlarda açık değerler kullanırlır.

Fotoğrafta ışığı ne kadar kullanmak istiyorsanız diyaframı ona göre ayarlamalısınız. Diyafram, fotoğrafa derinliği veren ve aynı zamanda konunun etkisini de belirleyeceği için en ideal bir şekilde ayarlanmalıdır.